W potocznym rozumieniu sterylizacja parowa przy użyciu pary wodnej jest najbezpieczniejszą dla pacjenta metodą sterylizacji. Wiele źródeł bezspornie potwierdza fakt, że sterylizacja metodą pary wodnej w nadciśnieniu jest metodą skuteczną, aczkolwiek nieodpowiednią dla wielu rodzajów materiałów medycznych. Czynnikami decydującymi o zastosowaniu tej metody jest przede wszystkim wysoka temperatura sterylizacji i w konsekwencji brak odporności termicznej sterylizowanych materiałów, jak również fakt, że para wodna stanowi czynnik powierzchniowy, co za tym idzie sterylizacja taką metodą jest sterylizacją powierzchniową. Bezpieczeństwo tej metody jako sposobu sterylizacji zależy przede wszystkim od spełnienia warunków i zachowania odpowiednich jakościowo parametrów krytycznych. Skuteczność tej metody jest, tak jak i w przypadku wszystkich pozostałych metod sterylizacyjnych, domniemana na podstawie pozytywnych wyników wieloparametrowych testów procesu i walidacji procesu sterylizacji. Całkowitą pewność skuteczności może zapewnić tylko sprawdzenie materiału sterylizowanego testami wynikowo bakteriologicznymi. W wielu zapisach wymagań specyfikacyjnych argumentuje się „wyższość" metody sterylizacji parowej nad innymi na podstawie opinii, że np.: tlenek etylenu jest substancją rakotwórczą i silnie toksyczną, a sterylizacja tym czynnikiem stwarza ryzyko pozostania resztek tlenku etylenu w sterylizowanym materiale, co z kolei może skutkować zagrożeniem dla zdrowia i życia pacjentów. Toksyczność tlenku etylenu jest jedną z jego zalet jako czynnika skutecznie dokonującego sterylizacji, likwidującego wszystkie formy drobnoustrojów. Stosowanie tego czynnika jest jednak, tak jak i w przypadku pary wodnej, oraz pozostałych dopuszczonych do stosowania metod, uwarunkowane przeprowadzeniem pełnej walidacji procesu sterylizacji na podstawie odrębnych przepisów.

Z pośród wszystkich cykli sterylizacji rozróżniamy trzy podstawowe fazy sterylizacji:

• nagrzewania wsadu,
• sterylizacja wsadu,
• chłodzenie wsadu.

Faza sterylizacji parowej rozpoczyna się w chwili, kiedy najchłodniejsze miejsce wsadu osiągnie wymagana temperaturę sterylizacyjną. Wymaganie to musi zostać sprawdzone w ramach walidacji za pomocą kontroli penetracji ciepła w każdym wsadzie. Wszystkie fazy procesu sterylizacji muszą być pod stałą kontrolą.